Tuvediig demchigchid shin delhiin gazariin zurag hevlej Tuved, Uvur Mongol (Ar Mongol'toi hamtdaan) bolood Oigoriig tusgaar ulus hemeen hitad'aas salgan zurav. Haramsaltai n Tuveduud jinghin tusgaar togtonil'oon olhoos omon eh oroniig maan durimheiln ehilej, Hulun boiriig maan Manj'd Baruun Mongol'iig Oirgur'd, Deed Mongol (Chagaan Mongol)'iig maan ooroon taslan avlaa. "Hamtiin ilaltaan olhoos omon hamar lodon'doon buuchihlaa" gej yag en. Uiliin ur zuzaan baigaa Uvur Mongolchuudiin min ayanii zam asar hol bainaa: Hitad'aas tusgaarlaj, daraa n bas en muu Tuved Oirgor'uud'aas aldasan nutag'aan eguulej avan.
Onooduriin Oigorchuudiin orilaad baigaa Zuun Turkistanii yadahdaan hagas n manai Mongol nutag shuu. Durven Oiradiin nutag, Zungaar Haant Ulus (Dzungar Empire) geed delhiin tuuhend ch mash ih bair suuritai tom gurun baisaniig en muusain tariachin Oigoruud odoo durdah ch ugei taslaad avchilaa; Huhnuur gej Hur Mongol, Deed Mongol boyuu Chagaan Mongoliin nutagiig maan en muusain guiranch Tuveduud "manai Amdu" geed buliyagaad avchilaa. Nomhon borhoniig nohai doloon gedeg yag unen. Yag iimees Uvur Mongolchuud maan en Tuved Oigoruud gej chuham hen ve gedegiig neg ih oilgooh'gui'gaar tedeniig sohor'oor dagaj derbeheen bolizagayaa.
Ter Rebiya gedeg bolbosural'gui sarigaachin ehneriig neg ih hundeleed baih hereg alag. Hitad'tai mash saimshirhaj, hitad'tai mash amrag baisan'aan evderelcheed shorongd orson. Erdeen sonin gargaj uglee gesen n hitaduudiin belen shiltag. Odoo hitadiin zasagtai naiz baisan'aan yaaj daldalaj bain gevel: "hitadiin zasagiin dotor n orood Oigoriin baidaliig saijiruulah gej oroldood butsen'gui" gej yarij bain. Yarij barih n yag Jing Qing shig. Haa ochivol tend nudrag zangidaad uriyaa lozong hasgirhaas oor yuu ch medeh'gui ehner. Ter Nobeliin Shangnal olchih yum bol Nobeliin Shangnaliig nohai shingshih'gui jiberhei tumur geed l bodochih!
Tuveduudiin talaar, Dalai Lam bol yaahav, yaahiin arag'gui uhaalag sain hun. Door n baigaa Tuveduud gej ataa zutee ihtei, sanaa muutai, haramch. Mongoliin hucheer tureen togtooj, Mongoliin sainaar shashinaan delgeruulej, Mongoliin buyan'aar Dalai Lam'tai yavaj irsen'een odoo delhii deer tag du'gui, harin buchaad Huhnuuriig maan "Amdu" geed durimhiilej bain.
![]() |
No.1143 - 2008/01/06(Sun) 17:06:27
|
